Pandemi sonrasında küresel ticarette yaşanan hızlı artış konteyner noksanlığına, gemi ve ekipman yetersizliğine, limanlarda sıkışmalara yol açarken, navlunlar da tarihi zirvelere ulaştı. Pandemi öncesi 2 bin dolar seviyesinde olan Uzak Doğu-Avrupa arasındaki bir konteyner navlunu 10 bin doların üzerine çıkarken, bu süreçte armatörlerin ihracatçılara çeşitli gerekçelerle yansıttıkları cezalar ihracatçıları ortak hareket etme noktasına getirdi. Ege İhracatçı Birlikleri Koordinatör Başkanı Jak Eskinazi, Ege Maden İhracatçıları Birliği Başkanı Mevlüt Kaya, Deniz Ticaret Odası İzmir Şubesi Yönetim Kurulu Başkanı Yusuf Öztürk ve Meclis Başkanı Kenan Yalavaç, lojistik sektöründe yaşanan sorunları değerlendirmek için Ege İhracatçı Birlikleri’nde bir araya geldi.
Armatörlerin daha kârlı hatlara konteyner kaydırdıklarını, ABD ve Kanada’ya yapılacak gıda ve mermer ihracatlarında konteyner bulmakta büyük sıkıntılar yaşadıklarını dile getiren Ege İhracatçı Birlikleri Koordinatör Başkanı Jak Eskinazi, Çin ve Hindistan’a blok mermer ihracatında da eski konteynerlere yüklemeler yapılması sonrasında çıkan sorunlar nedeniyle büyük cezalarla karşı karşıya kaldıklarını, bu sorunların çözümü için tüm ihracatçıların ihraç ürünlerinin nakliyesi için ortak hareket edecekleri bir model üzerinde çalıştıklarını vurguladı. Model kapsamında şirket kurulması da dahil farklı seçeneklerin düşünüldüğünü, Ege İhracatçı Birlikleri yanında Ticaret Bakanlığı, İzmir Ticaret Odası, Ege Bölgesi Sanayi Odası, İzmir Ticaret Borsası, Deniz Ticaret Odası’nın ortak hareket etmesinin masadaki seçenekler arasında olduğuna işaret eden Eskinazi, “Kemalpaşa Lojistik Merkezi için bu kurumlar bir araya geldi. Kemalpaşa Lojistik Merkezi’ndeki deneyimlerden de yararlanmak istiyoruz. Ege Bölgesi’nin 28 milyar doları aşan ihracatının yüzde 55’i deniz yoluyla yapılıyor. Günümüzde Türkiye’den navlun fiyatları İtalya’dan daha yüksek noktada. Bu zinciri birlikte hareket ederek kıracağız. Yol haritamızı belirlemek için çalışıyoruz” diye konuştu.
Doğal taş sektöründe pilot uygulama olacak
Gemi nakliye firmalarının 2021 yılının ikinci yarısından bu yana Çin’e yapılan blok mermer ihracatında metal yorgunluğu olan konteynerlerde yaşanan sorunlar nedeniyle doğal taş ihracatçı firmalarına yüklü faturalar çıkarmaya başladığını belirten Ege Maden İhracatçıları Birliği Başkanı Mevlüt Kaya, doğal taş ihracatının nakliyesi için bir şirket kurarak Türkiye’nin doğal taş ihracatının bu şirket aracılığıyla yürütülmesi seçeneğini gündemlerine aldıklarını, burada sağlanacak başarının diğer ihracatçı sektörlere de model olacağını dile getirdi. Türk doğal taş sektörünün Çin ve Hindistan’a her yıl binlerce konteyner blok doğal taş ihraç ettiğine temas eden Kaya, “Türk doğal taş sektörü olarak son 1 yıldır armatörlere 2,5-3 milyon dolar civarında ceza ödemek durumunda kaldık. Arz-talep dengesi armatörler lehine değişti. Konteyner filolarını neredeyse bize yeniletiyorlar. Armatörler, 2010’lu yıllarda navlun fiyatlarının düşüklüğü nedeniyle yaptıkları zararları 2021 yılında çıkardılar. Uluslararası deniz taşımacılığı yapan bir firma 2021 yılında milyar dolar kâr açıkladı. Armatörler adeta konteynerleri açık artırmaya çıkarmış durumda. Navlun ücretlerinde yeni artışların olmaması için ortak hareket etme kararı aldık. Tren yoluyla ihraç ürünlerimizi sevk etme konusunu da gündemimize aldık” dedi.
"Bir modele ihtiyacımız var”
İMEAK Deniz Ticaret Odası İzmir Şubesi Başkanı Yusuf Öztürk ise pandeminin küresel ticaretteki dengeleri olağanüstü şekilde bozduğunu belirterek, “2020’de daralan küresel mal ve hizmet ticareti, 2021 yılında yüzde 25 arttı. Bu rekor seviyedeki artış deniz taşımacılığı başta olmak üzere küresel tedarik zincirinde bozulmalara yol açtı. Bu durumdan maalesef ülkemiz ihracatı da olumsuz etkileniyor. Bazı ihracatçı firmalar ve forwarderlar gemi satın alarak veya lojistik alanına yatırım yaparak sıkıntılarını hafifletmeye çalışıyor. Ülkemiz ekonomisinin lokomotif gücü ihracatın desteklenmesi için kısa vadede lojistik performansımızı artıracak acil adımlar atılmalıdır. Orta ve uzun vadede ise Türk taşıyıcıların ve gemi inşa sanayinin devlet teşvikleriyle destekleneceği, böylece Türk sahipli ve Türk bayraklı gemi filosunun büyütüleceği, ülkemiz limanlarının aktarma merkezi olma kabiliyetinin güçlendirileceği bir modele ihtiyacımız var” ifadelerini kullandı.